Sauna

Sauna wywodzi się z tradycji fińskiej. Zabieg stosowany do celów higienicznych, leczniczych i w odnowie biologicznej. Typowa sauna zbudowana jest z drewna brzozowego, surowego, bez przedmiotów metalowych, z bezpiecznymi drzwiami. Minimalna powierzchnia to 6m2. Temperatura silnego pocenia się to dla kobiet zazwyczaj 60 - 70st C, dla mężczyzn 80 - 90st C. Saunę należy nagrzać zwykle 30 - 60 minut wcześniej.

Sauna to typowa kąpiel tak zwana zmiennocieplna. Kąpiel w suchym, gorącym powietrzu z silnym przegrzewaniem ciała z okresowym - krótkotrwałym oddziaływaniem dużej wilgotności i następującym po tej fazie silnym ochładzaniem ciała.

Typowa kąpiel w saunie składa się z dwóch części:

• Kąpiel w gorącym suchym powietrzu w kabinie sauny z okresami wytwarzania pary przez polewanie rozgrzanych kamieni
• Następnie zimna kąpiel powietrzna i jeden z zimnych zabiegów wodoleczniczych: zimna kąpiel zanurzeniowa, zimny natrysk, zimne polewanie (chłodzenie nie może być gwałtowne)- stosować odpowiednie oddychanie z wydłużonym wydechem.

Zasady korzystania z sauny:

Ze względów bezpieczeństwa z sauny powinny korzystać przynajmniej dwie osoby jednocześnie.
Z sauny można korzystać po upływie 1 - 2 godzin od ostatniego posiłku.
Przed wejściem do sauny należy się wypróżnić.
Podczas pobytu w saunie nie powinno się pić żadnych płynów.
Jedno wejście powinno trwać 8 - 12 minut (max 15 minut), przerwa 8 - 12 minut (ochładzanie).
Kamienie polewa się co 15 - 20 minut.
Skóra przed wejściem do sauny powinna być sucha.
Do sauny należy wchodzić nago owiniętym prześcieradłem lub suchym ręcznikiem.
W fazie nagrzewania należy ułożyć się w pozycji leżącej lub siedzącej na najniższej ławce. W trakcie można przenieść się na wyższą ławkę.
Można polewać wodą kamienie, wzmacniając efekt przegrzania.
W czasie jednego zabiegu sauny stosuje się zwykle 2 - 3 wejść do gorącej komory.
W celu utrzymania dobrej ogólnej sprawności wystarcza jeden zabieg w tygodniu, w uzasadnionych przypadkach 2 -3 razy w tygodniu.
Faza chłodzenia.
Po ochłodzeniu wskazane jest ogrzanie stóp ciepłą wodą.
Należy dokładnie osuszyć skórę przed kolejnym wejściem do gorącej komory.
Warunkiem prawidłowego przeprowadzenia sauny jest dobre przegrzanie i odpowiednie schłodzenie.
Po zakończeniu zabiegu stosuje się zwykle chłodną kąpiel i 20 - 30 minutowy odpoczynek.

Warunki w saunie temperatura i wilgotność:

• Przy podłodze 40st C, 20-60%
• I - sza ławka 45cm 40-50st C, 13-37%
• II - ga ławka 90cm 60st C, 8-23%
• III - cia ławka 135cm 70-80st C, 5-15%
• Sufit 234cm 100st C, 2-5%

  

Działanie sauny na ustrój

Faza nagrzewania:

Wysoka temperatura działa na skórę i błoną śluzową powodują wzrost przemiany materii średnio o 11%. Po ok. 3 minutach (max. 10 min) występuje wzrost wydzielania potu, duża utrata wody (400-800 ml, nawet 2000 ml), w pocie wydalane są duże ilości sodu, chloru, potasu, kwasu moczowego, mocznika.  

Konieczne jest uzupełnianie ubytków po seansie w saunie!

Przegrzanie  wnętrza organizmu do 39°C, powierzchni skóry do 42°C. Wysoka temp. powierzchniowa działa na:

Układ oddechowy

·          Przyspieszając oddychanie: 24-36 oddechów na minutę.

·          Zwiększenie pojemności życiowej płuc i minutowej pojemności oddechowej, hiperwentylacja powodująca obniżenie ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla, zwiększenie ciśnienia parcjalnego tlenu.

·          Zwiększenie wydzielania gruczołów błony śluzowej dróg oddechowych

·          Zmniejszenia napięcia mięśni gładkich oskrzeli i oporów oddechowych.

Układ krążenia

·         Rozszerzenie naczyń krwionośnych skóry, zwężenie we wnętrzu ciała, uruchomienie mechanizmów adaptacyjnych

·          Zwiększenie czynności serca do 100/120 uderzeń na minutę

·          Zwiększenie pojemności minutowej

·          Zwiększenie szybkości przepływu krwi w naczyniach

·          Zmniejszenia oporów obwodowych

·          Otwarcie połączeń żylno-tętniczych

·          Zwiększenie amplitudy ciśnienia krwi dzięki obniżeniu wartości ciśnienia rozkurczowego.
Długie przebywanie w saunie prowadzi do zwiększenia ciśnienia skurczowego krwi.

Inne

·       Zwiększenie wydzielania przez przysadkę hormonu adrenokortykotropowego, przez nadnercza kortyzolu i amin katecholowych (ustępuje po kilku godzinach).

·          Zwiększa wydolność wysiłkową oraz odporność.

Faza ochłodzenia:

·         Zmniejszenie częstości akcji serca

·   Zwiększenie ciśnienia rozkurczowego (przy nadciśnieniu intensywne schładzanie jest przeciwwskazane)

Wskazania do stosowania sauny:   

• Pielęgnacja ciała, odprężenie, odpoczynek po intensywnym wysiłku, zwiększenie wydolności organizmu. 

Pośrednie wskazania lecznicze:

• Podatność na infekcje, przewlekły nieżyt oskrzeli, skłonność do przeziębień, choroba zwyrodnieniowa stawów, niezapalne choroby kręgosłupa, stany pourazowe narządów ruchu, przewlekła choroba reumatyczna bez czynnego procesu, otyłość i zaburzenia przemiany materii, zaburzenia regulacji autonomicznej, choroby kobiece i zaburzenia okresu klimakterycznego,przewlekłe schorzenia gośćcowe, zmiany zwyrodnieniowe, nadciśnienie tętnicze okresu I i I/II według WHO, trądzik, przewlekłe stany zapalne narządów rodnych.

  Zwykle można korzystać z sauny raz w tygodniu, sprawni fizycznie mogą korzystać z sauny dwa razy w tygodniu.

  Z rytmów biologicznych termoregulacji wynika, że lepiej jest korzystanie z sauny w godzinach popołudniowych.

Przeciwwskazania:

• Choroby zakaźne, HIV, gorączka i ostre infekcje, krwawienia, gruźlica, choroba nowotworowa, choroby nerek, wątroby, niedokrwistość, ciąża powikłana, ostre choroby skóry i narządów płciowych, zaburzenia wydzielania wewnętrznego - hormonalne (nadczynność tarczycy, nadnerczy), padaczka i stany psychotyczne, choroby układu krążenia (wieńcowa, stan po przebytym zawale mięśnia sercowego, stany po krwawych wylewach,wady i stany zapalne) miażdżyca, zarostowe schorzenia naczyń krwionośnych, zakrzepowe zapalenie żył, jaskra, alkoholizm, narkomania. 

Małe dzieci z powodu niesprawnej termoregulacji.